دعاوی خلع ید

خلع ید در دانش حقوق ایران یک اصطلاح است که به معنای خارج کردن شخص متصرف غیر قانونی و غاصب از یک ملک توسط مالک آن می باشد. برای طرح این دعوا دو شرط مالک بودن خواهان , تصرف خوانده و غیر مجاز بودن تصرف خوانده لازم است
مالکیت خواهان: با توجه به رای وحدت رویه شماره ۶۷۲ هیات عمومی دیوان عالی کشور, خلع ید از اموال غیر منقول فرع بر مالکیت است. بنابراین طرح دعوای خلع ید از زمین قبل از احراز و اثبات مالکیت قابل اتماع نیست.
تصرف خوانده و غیر مجاز بودن آن : خوانده دعوای خلع ید باید شخصی باشد که به صورت غیر مجاز در ملک مورد دعوی متصرف گشته است. بنابراین نمی توان دعوای خلع ید را علیه شخصی که تصرف آن به صورت قانونی بوده طرح نمود به عنوان مثال : تصرف مستاجر در ملک به صورت قانونی است و نمی توان علیه وی دعوای خلع ید طرح نمود بلکه می توان دعوای تخلیه عین را طرح نمود.

تفاوت دعوای خلع ید با دعوای تصرف عدوانی
در دعوای خلع ید خواهان باید مالکیت خود را با ارائه سند رسمی اثبات کند.
اما در دعوای تصرف عدوانی اثبات مالکیت از سوی خواهان لازم نیست و خواهان لازم است ثابت نماید که متصرف سابق بوده و قبل از متصرف فعلی در ملک متعرف بوده است.
ضمن آنکه دعوای خلع ید صرفا به صورت حقوقی و در قالب دادخواست قابلیت طرح داشته لیکن دعوای تصرف عدوانی هم به صورت حقوقی و هم کیفری در قالبت دادخواست و شکواییه قابلیت طرح دارد.
نیاز به ذکر این نکته مهم است که در دعوای تصرف عدوانی درست است که نیاز به ارائه سند رسمی مالکیت نیست اما مطابق ماده ۱۶۲ قانون آیین دادرسی مدنی ابراز سند مالکیت دلیل بر سبق تصرف و استفاده از حق می باشد. بنابراین بار اثبات دعوا با مالکیت این نکته متفاوت خواهد بود.

نتیجه گیری 
در تمامی نظام های حقوقی تجاوز و تعدی به اموال و تصرفات افراد جامعه با منع قانونی مواجه بوده و قانونگزاران در حمایت از حقوق اشخاص تدابیری را اندیشیده و قوانینی را در جهت جفظ و حمایت از اموال و دارائی و حقوق شهروندان تصویب نموده اند. در قوانین ایران نیز تصرف اموال غیر در قوانین متعدد مورد توجه قانون گزار قرار گرفته و عناوینی نظیر خلع ید , تصرف عدوانی و غصب و ممانعت از حق و مزاحمت و … در موارد مختلف قانونی تبیین و تشریح شده اند.
خلع ید یکی از موارد مذکور در قانون در جهت حمایت از اموال و مالکیت اشخاص است. در جهت طرح چنین دعوایی رعایت نکاتی بسیار حیاتی است از جمله مدارک مالکیت ملک حتما باید به دادگاه ارائه گردد در غیر اینصورت قرار عدم استماع دعوا صادر خواهد شد.
در آخر لازم به ذکر است که طرح دعوای خلع ید تفاوت هایی با تصرف عدوانی و تخلیه داشته که باید مورد توجه قرار گیرد. وکیل متخصص خلع ید می توتند مانع از اتلاف زمان و هزینه شما گردد و در این راستا می توانید به تیم حقوقی وکیل عدل مراجعه نمایید.​​​​​​​