مفقودی چک

زمانی که یک برگه چک تکمیل شده و از دسته چک جدا می شود آن چک در حکم پول است و دارنده چک در صورت ارایه آن به بانک، می تواند وجه چک را وصول کند. بنابراین احتیاط در حفظ و نگهداری چک بسیار مهم است. با همه این ها ممکن است یک برگه چک گم یا مفقود شود و یا به واسطه سرقت جعل یا از طریق کلاهبرداری به دست دیگری بیفتد.
در این شرایط اگر اقدامات لازم و درست صورت نگیرد احتمال سوء استفاده از چک و ایجاد مشکلات عدیده برای افراد وجود دارد. به همین علت پس از گم شدن چک یا مفقودی آن به هر علتی صادر کننده چک باید اقدام به اعلام مفقودی چک نماید که این موضوع دارای مراحل مخصوص به خود می باشد.

با اینکه چک سند مالی مهمی محسوب می‌شود و حتی با وجود قوانین جدید و ثبت همه چک‌ها در سامانه صیاد و نقد نشدن چک مفقودی اما هنوز هم باید روال اداری و حقوقی چک مفقود شده یا چک گمشده را انجام بدهید.

نحوه اعلام مفقودی چک
باید بدانید چک یک سند مالی مهم است و اگر اعلام مفقودی چک انجام نشود، ممکن است دردسرهای زیادی برای صاحبش به بار بیاورد و بار مالی روی دوش‌اش بگذارد. پس اگر بدشانسی آوردید و دسته‌چک‌تان گم شد یا برگه‌ای از آن به سرقت رفت یا هر اتفاق دیگری برای دسته‌چکی افتاد که به نام شماست، قبل از هر کاری باید اقدامات لازم را برای اثبات گم شدن چک انجام بدهید.
باید شماره چک مفقود شده را به بانکی که دسته چک‌تان را از آن گرفته‌اید، بدهید تا دستور عدم پرداخت بدهد.
بانک باید درخواست شما را به شکل نامه‌ای مکتوب با امضای شما و مهر بانک تحویل‌تان بدهد چون برای انجام مراحل بعدی مفقودی چک نیاز به نامه بانک دارید.
اگر از بانک چک تضمین شده گرفته‌اید، برای اعلام گم شدن علاوه بر صاحب چک، دریافت‌کننده آن که نامش روی چک قید شده هم حتما باید به بانک مراجعه کند و حضور هر ۲ نفر برای ابطال چک تضمین شده و اعلام در دسترس نبودن چک ضروری است.
مراجعه به مراجع قضایی و اطلاع از مفقود شدن چک 
دریافت گواهی مفقودی چک

مراجعه به مراجع قضایی

فراموش نکنید با وجود اطلاع دادن به بانک هنوز کار شما تمام نشده و حتما باید مراجع قضایی را هم مطلع کنید. بعد از گرفتن نامه از بانک صادرکننده چک باید طی مدت یک هفته به مراجع قضایی بروید. اگر چک را گم کرده‌اید و مبلغ چک کمتر از ۲۰ میلیون است باید به شورای حل اختلاف بروید اما اگر مبلغ چک مبلغ بالاتری است باید به دادسرا رفته و مفقودی چک را به‌شان اعلام کنید.
داستان چک سرقت شده جداست و اگر چک شما با هر مبلغی مورد سرقت قرار گرفت تنها باید به دادسرا بروید و روال حقوقی‌اش را طی کنید. البته با وجود سامانه صیاد حتی اگر یابنده چک هم قصد نقد کردن یا کلاهبرداری با آن را داشته باشد جای نگرانی نیست و تا زمانی که شما در سامانه صیاد چک را تایید نکنید قابل نقد شدن نیست. اما به هر حال چک ارزش حقوقی و مالی دارد و در صورت گم شدن حتی یک برگه هم باید مفقودی‌اش را به بانک و مراجع قضایی اعلام کرد.
بعد از تشکیل پرونده و اعلام مفقودی چک و طی کردن مراحل اداری گواهی مربوط به چک گمشده را از دادگاه می‌گیرید و در صورت مواجه شدن با هر مشکل قانونی دیگر مسئولیتی متوجه شما نخواهد بود.

نحوه اثبات چک صیادی
مفقودی چک در قانون جدید البته نگرانی چندانی ندارد و تا زمانی که صاحب چک آن را در سامانه صیاد تایید نکند امکان نقد شدنش نیست اگر هم بعد از تایید در سامانه صیاد چک گم شود باز هم مشکلی نیست و تنها کسی می‌تواند آن را نقد کند که نامش به عنوان دریافت‌کننده روی برگه چک نوشته شده است.
فراموش نکنید در قانون جدید چک در وجه حامل دیگر صادر نمی‌شود و همین هم باعث امنیت بیشتر برای دارندگان چک شده و حتی در صورت مفقود شدن یا سرقت چک نفر ثالث نمی‌تواند آن را نقد کند. اما ممکن است صاحب چک ادعای دروغ برای گم شدن چک داشته باشد، یا برای تاخیر انداختن در نقد شدن چکی که صادر کرده ادعا کند آن را گم کرده است. اثبات این‌که چک واقعا مفقود شده و صاحب چک دروغ نمی‌گوید، برعهده مراجع قضایی است.
گرفتن نامه مفقودی چک از بانک و نامه کتبی کسی که قرار بوده چک را تحویل بگیرد و تایید گم شدن آن جزو مراحلی است که برای اثبات چک باید انجام شود. اگر هم چک تضمین‌ شده بانکی مفقود شده چون مبلغ روی چک متعلق به گیرنده است، او هم باید به بانک رفته و فرم مربوط به گم شدن چک را در بانک صادرکننده پر کند.

آیا اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ جرم است
 بله این عمل به استناد ماده 14 قانون صدور چک جرم بوده و در صورت شکایت اعلام کننده را با حکم جرم اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ روبرو می کند.

مجازات اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ
ماده 14 قانون صدور چک در خصوص حکم جرم اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ مقرر می دارد: "دارنده چک می‌ تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هرگاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد، دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده 7 این قانون به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد."

بنابر ماده فوق قانون گذار مجازات اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ را مجازات مندرج در ماده 7 قانون صدور چک یا همان مجازات صدور چک بلامحل دانسته است. ماده 7 قانون صدور چک، در خصوص مجازات صدور چک بلامحل که حکم جرم اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ نیز هست مقرر می دارد:

"هرکس مرتکب بزه صدور چک بلامحل گردد بدین شرح محکوم خواهد شد:
الف- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک، کمتر از ده میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
ب- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد، از شش‌ ماه تا یک‌ سال حبس محکوم خواهد شد.
ج- چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد، به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته‌ چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک های بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ ها ملاک عمل خواهد بود."

بر اساس مقدمات و مواد فوق حکم جرم اعلام مفقودی یا سرقت چک به دروغ، بسته به مبلغ چک حبس تا دو سال بوده و در مواردی نیز محرومیت از داشتن دسته چک را حداکثر تا دو سال در پی خواهد داشت. همچنین مرتکب باید خسارات ناشی از این امر را نیز به دارنده چک بپردازد​​​​​​​.